Czy wieś przeżyję zimę? Aktualna sytuacja na wsi i w rolnictwie.

To przewodni temat posiedzenia Rady Krajowej ZZRiOW „REGIONY”, które odbyło się 8 października 2022 roku w Warszawie.

Gośćmi honorowymi uczestników posiedzenia byli: b. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, poseł na Sejm RP i przewodniczący Rady ds. Rolnictwa i Obszarów Wiejskich przy Prezydencie RP, Pan Jan Krzysztof ARDANOWSKI , Poseł na Sejm RP Pan Jarosław SACHAJKO oraz prof. dr Marian Podstawka, ekonomista SGGW.

Otwierając dyskusję, Przewodniczący Związku, dr Bolesław Borysiuk przedstawił główne problemy aktualnie sygnalizowane przez mieszkańców wsi i rolników:

Wieś, która jak w przeszłości „Żywi i Broni”, z najwyższym niepokojem przyjęła decyzję Komisji Europejskiej o wstrzymaniu wypłaty Polsce środków na Krajowy Plan Odbudowy i oczekuje od Rządu RP działań naprawczych; Brak jasnych reguł zaopatrzenia wsi i rolnictwa w węgiel oraz miał węglowy dla właścicieli szklarni wywołał zjawiska spekulacyjne ( 1 t węgla na kopalni – 1400 zł, a w sprzedaży już 3400 zł/t) i grozi załamaniem łańcucha dostaw – produkcja warzyw; Inflacja i rosnące koszty życia bardzo dotknęły wiejską społeczność. Emerytura rolnicza stała się symbolem rażącej niesprawiedliwości, bowiem rolnik po 50 latach wnoszenia składek KRUS otrzymuję emeryturę tylko o 117 zł wyższą od emerytury rolnika legitymującego się tylko z 25-letnim stażem, brak premiowania z tytułu dłuższego opłacania składek. Dochodowość w rolnictwie wciąż jest iluzoryczna z uwagi na drakońskie podwyżki cen nawozów, paliwa, energii. Pomoc Państwa, chociaż przez rolników dostrzegana, nie ma zdolności do ustabilizowania sytuacji we wszystkich sferach produkcji rolniczej; Najwyższy niepokój wywołuję nieskuteczne zwalczanie ASF i towarzyszące jemu odszkodowania dla hodowców trzody chlewnej. Zwykłym złodziejstwem jest praktyka płacenia rolnikowi za zlikwidowane stada poniżej ceny rynkowej; Powstały Państwowy Holding Spożywczy nie może mieć formuły biznesowej i realizować cele inne niż określa to interes ekonomiczny rolnictwa; Wieś odczuwa niedosyt rąk do pracy, w tym ze strony ukraińskich uchodźców, a nawet dziś jest ich dużo mniej niż w poprzednich latach.

Pan Poseł Jan Krzysztof Ardanowski omówił problemy i dylematy stojące przed polską wsią i całym rolnictwem, sytuując je w szerszej unijnej perspektywie:

Polityka UE tzw. Zielonego Ładu budzi wątpliwości w odniesieniu do rolnictwa, ponieważ na pierwszym planie stawia nie Człowieka a przyrodę; Prezes PiS, Pan Jarosław Kaczyński odstąpił od tzw. 5-tki Kaczyńskiego; Wieś w swoim „dobrze pojmowanym” interesie musi popierać polityków rozumiejących jej fundamentalne potrzeby; Sytuacja międzynarodowa zmusza do niestandardowych działań w polskim rolnictwie. Dotyczy to w szczególności szerokiego włączenia obszarów wiejskich w produkcję OZE (1 biogazownia na kilka wsi, fotowoltaika, małe wiatraki, produkcja energii na potrzeby gospodarstwa). Pomoc Państwa dla rolnictwa: „nawozowa” jest uzasadniona, bo drogie nawozy to niskie plony; mała retencja, to być albo nie być rolnictwa a opór Wód Polskich należy złamać; produkcja zwierzęca na prawach przedsiębiorstwa w dostępie do energii; emerytury rolnicze, potrzeba pilnych zmian systemowych ulepszających działalność KRUS a nie jego osłabiających; Zaangażowanie Polski w pomoc dla Ukrainy jest absolutnie zasadne i nieodzowne, ale też musi uwzględniać interesy polskiego rolnictwa;

Poseł Jarosław Sachajko:

zaakcentował potrzebę przeciwstawiania się traktowania rolników jako pasożytniczej warstwy społecznej. Dożynki winny odbywać się w miastach dla lepszego rozumienia trudu i specyfiki pracy rolnika wśród konsumentów, uzasadniał potrzebę reorganizacji rolniczych instytutów naukowych w kierunku ich łączenia, objaśnił jak na poziom emerytury rolniczej z KRUS zasadniczy wpływ ma wysokość odprowadzanej składki. zapowiedział obronę inicjatywy emerytury obywatelskiej w negocjacjach Kukiz 15 z kierownictwem PiS.

Profesor Marian Podstawka krytycznie ocenił niedostateczny udział środowisk naukowych w formułowaniu programów i polityki rolnej Państwa. Od Zielonego Ładu należy oczekiwać, by w jego ramach nastąpił wzrost a nie spadek produkcji żywności. Limity energii dla podmiotów gospodarczych winny wynikać z przejrzystych kryteriów np. dochodowości gospodarstwa. Reformowanie KRUS jest potrzebne pod względem systemowym a nie doraźnym, częstokroć realizowanym tylko pod bieżące potrzeby polityczne.

Ponadto w dyskusji głos zabrali: Sławomir Harasimiuk (o rolnictwie eko), Andrzej Brzozowski (o klęsce Rządu w zwalczaniu ASF), Zbigniew Małyska (o potrzebie rozwoju OZE na wsi), Henryk Szumski (o tragedii plantatorów owoców miękkich), Piotr Nikiciuk (o trudnych warunkach hodowli zwierząt, braku wody, podatkach rolniczych), Mirosław Roguski
(o godności ludzi rolniczego trudu, patriotyzmie polskiej wsi ), Kazimierz Błaszczak (o pomocy Państwa wychowawcom młodzieży wiejskiej i jej aspiracjach poznawczych ).

Przewodniczący Związku, zapowiedział opracowanie przez powołany Zespół – Raportu dla przedstawienia jego ocen i wniosków Wicepremierowi, Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Panu Henrykowi Kowalczykowi.

Rada Krajowa Związku przyjęła dwie Uchwały:

O zwołaniu w pierwszej połowie 2023 roku, III Zjazdu Krajowego ZZRiOW „REGIONY”; O poparciu dla projektu zmian w Ustawie o ochronie przyrody, dające prawo rolnikom do odszkodowań za szkody wyrządzone przez ptaki chronione na polach i w stawach ( kormoran, czapla, dzikie gęsi i inne).